Scherpstellen met je camera

Hoe werkt het scherpstellen met je camera? Er zijn verschillende instellingen die je kunt gebruiken op je camera. Laten we ze doornemen:

AF-methode

Iets wat je inmiddels al vaker gebruikt hebt, maar hoe werkt het nu eigenlijk? Bij het maken van een foto drukken we de ontspanknop van de camera half in. We zien door de zoeker of op het scherm, één of meerdere puntjes oplichten en drukken de knop verder in, om de foto te maken.

Het scherpstellen gebeurt in een fractie van een seconde. De snelheid van het scherpstellen hangt ook nog een beetje af van de camera- en lenscombinatie.

Scherpstelpunt

Niet het gehele beeld is gekoppeld aan de AF-sensor, maar slechts enkele scherpstelpunten. Dat varieert van 11 tot wel meer dan 500. Je ziet deze scherpstelpunten als puntjes of zones in de zoeker van de camera. Het middelste punt is het meest gevoelig. Deze meet zowel het horizontale als verticale contrast met een extra hoge gevoeligheid, bij minder licht of laag contrast. Je kunt doelgericht één scherpstelpunt selecteren, maar ook een volledige zone hanteren.

Veel fotografen gebruiken het middelste scherpstelpunt en herkaderen het beeld, om vervolgens de foto te maken. Je kunt er ook voor kiezen om een ander scherpstelpunt te kiezen maar dan moet je per foto goed scherpstellen. Er is ook een modus waarbij alle scherpstelpunten actief zijn en de camera zelf een punt kiest. Dat is veruit de snelste methode, maar kan wel resulteren in een foto waarbij het verkeerde element in je foto scherp is.

One shot / Ai Focus / Ai Servo

Bij One Shot wordt het scherpstelpunt vergrendelt als het scherpstelpunt is gevonden. Deze modus is dus ideaal voor het fotograferen van stilstaande onderwerpen.

Ai Focus herkent het, als er vanuit een stilstaand beeld beweging komt. Het volgt dan het bewegende onderwerp om op scherp te stellen. Als er per ongeluk iets voorbij komt, kan dit nadelig zijn, omdat je helemaal niet op het bewegende onderwerp wilt scherpstellen.

Ai Servo is de ideale modus als je continue bewegende onderwerpen hebt, waarop je wilt scherpstellen. Denk bijvoorbeeld aan een sportwedstrijd of autoraces. Het scherpstelpunt blijft dan meebewegen met je onderwerp.

Autofocus in liveview
Bij nieuwere camera’s met touchscreen is het mogelijk om je scherpstelpunt aan te tikken op je LCD scherm. Op deze manier ben je niet meer gebonden aan het aantal scherpstelpunten wat je door je zoeker ziet, maar tik je simpelweg het onderwerp wat je scherp wilt in je foto.

Autofocus vs handmatig scherpstellen:

Je camera heeft moeite met automatisch scherpstellen in het donker. De camera vindt dan geen helder punt om op scherp te stellen. Dit is geen ramp, want we kunnen gelukkig ook handmatig scherpstellen. Ook bij macrofotografie zal je vaak handmatig willen scherpstellen. Goed om even aandacht aan te besteden dus!

Als je handmatig scherpstelt, houdt dan rekening met een aantal punten:

• Zet de beeldstabilisatie op je lens uit.
• Bepaal eerst een goede compositie en zet je statief op de gewenste plek.
• Stel je gewenste diafragma, sluitertijd en ISO in.
• Maak altijd eerst een testfoto en beoordeel of deze goed is.
• Bij macrofotografie gaat het om details. Zorg dus voor een goede scherpstelling om er zeker van te zijn dat het juiste element van je foto scherp is.
• Maak gebruik van het infinity (oneindig) teken (zie foto hiernaast) voor een zo groot mogelijk scherptegebied. Het infinity teken herken je aan een 8-achtig symbool. Stel hier op in en draai een hele kleine slag terug. Hoeveel precies? Dat verschilt per lens. Gewoon even uitproberen dus.
• Maak je foto en controleer of je de gewenste scherpte hebt.
• Na elke gemaakte foto, dien je weer opnieuw handmatig scherp te stellen. Elke verandering in compositie of instelling, zorgt voor een nieuwe situatie. Opnieuw scherpstellen dus.

Het handmatig scherpstellen via je LCD-scherm:

• Alle bovenstaande punten gelden ook voor het handmatig scherpstellen via je LCD scherm.
• Op je LCD-scherm zie je duidelijker hoe je foto eruit komt te zien en of deze scherp is.
• Je zoekt op je LCD-scherm een heldere lichtbron. Dit kan van alles zijn, een lantaarnpaal, een verlichte pui, een winkeletalage, noem maar op.
• Zoom met je vergrootglas in op de lichtbron en stel handmatig scherp. Op je LCD-scherm kun je goed zien wanneer het op zijn scherpst is. Voilà, knippen maar.                                      

Wil je leren fotograferen of je eigen fotografie skills bijspijkeren?

Schrijf je in voor een van de vele workshops!

Tot kliks!

Waarom is het statief zo belangrijk?

Statief en balhoofd

Laten we het direct goed benoemen. Dit is één van de belangrijkste elementen in fotografie. Je statief is als je beste vriend! Als je er goed in investeert, laat hij je niet in de steek! Belangrijk om hier even bij stil te staan dus.

Waarom is het statief zo belangrijk?

• Het geeft stabiliteit.
• Je kunt lange sluitertijd opnames maken die je nodig hebt bij macrofotografie rondom schemering.
• Je voorkomt ruis door te hoge ISO waardes.
• Zonder statief dus géén sprankelende scherpe foto’s.
• Optimaal resultaat bij focus stacking

Wat neem je in overweging bij aanschaf? Mijn tip, bezuinig in ieder geval niet. Ga er vanuit dat je weer eens een nieuwe camera of lens aanschaft en dat je statief dat moet kunnen dragen. Reis je veel? Dan wil je graag een lichtgewicht. Schiet je veel macro? Dan wil je een statief dat dicht bij de grond komt. Zo kun je voor elke soort van fotografie jezelf de vraag stellen, aan welke eisen je statief moet voldoen.

Welke vragen je jezelf zeker moet stellen:

• Voor welke soort fotografie gebruik ik het?
• Wat is het totale gewicht van mijn camera en lens? De zwaarste variant uiteraard!
• Wil ik uitbreiden in mijn lenzen en wat weegt mijn camera met lens dan?
• Welke eisen stel ik aan het balhoofd?
• Als ik op pad ga, hoeveel mag het statief dan wegen, zodat ik het comfortabel mee kan nemen?
• Welke hoogte moet het statief hebben?

  Tripod

Er zijn diverse soorten statieven op de markt. Je hebt hele compacte, zoals bijvoorbeeld een gorillapod en zelfs een statief op één poot, monopod genaamd. Doe hier gerust eens onderzoek naar op internet. In het algemeen richten we ons echter op de tripod, aangezien dit de beste variant is.

De tripod staat stevig op drie poten, zoals de naam al verraadt. Duurdere modellen zijn meestal gemaakt van duurzame en stevige materialen. Deze statieven staan erg stevig en kunnen een stootje hebben. Ook het constant verstellen is voor deze statieven geen probleem. Ze kunnen zwaarder belast worden. Je hebt minder tot geen slijtage. Let wel op het gewicht van het statief als je langere stukken wilt lopen. Je wilt niet teveel kilo’s meeslepen. Denk ook hoe groot jezelf bent. Het is prettig fotograferen als je de camera op ooghoogte op statief hebt staan.

Onthoud: hoe zwaarder het gewicht, hoe stabieler het statief zal staan. Let wel op het gewicht van het statief als je langere stukken wilt lopen. Je wilt niet teveel kilo’s meeslepen.

Statiefkop

Een statiefkop is los verkrijgbaar en daarmee heb je dus flexibiliteit. We bespreken twee soorten statiefkoppen.

De meest bekende is de driewegkop. De driewegkop kun je op drie manieren bewegen: Voor- of achterover, rechtsom- of linksom, horizontaal- of verticaal. Hiermee kun je uiterst nauwkeurig jouw camera richten. Dit kan met hendels, maar bijvoorbeeld ook met draaiknoppen waarbij je je statiefkop per millimeter kunt draaien. driewegkop

De tweede veelgebruikte kop is een balhoofd. Die bestaat uit een kogelconstructie waardoor je met één hendel jouw camera gemakkelijk en snel in de gewenste positie kunt zetten. Belangrijk bij beide modellen is dat het balhoofd het totale gewicht van jouw camera en lens moet kunnen dragen. Speel op safe en tel er liever twee kilo bovenop.

Overige tips

Enkele tips die ik je niet wil onthouden.

• Goedkoop is duurkoop. Het is een eenmalige aankoop waar je jarenlang plezier van hebt.
• Zorg goed voor je statief. Hiermee verleng je de levensduur.
• Zet de beeldstabilisatie op je lens uit. Dit zorgt voor een betere scherpte.
• Zet in het menu van de camera de ruisreductie voor lange sluitertijden uit. Mits nodig kun je dit achteraf met bewerken toepassen.
• Kijk goed naar de omgeving. Je statief een meter verder neerzetten kan een heel ander perspectief geven.
• Zorg dat je statief stevig staat en niet kan omvallen.
• Dek de zoeker af om ongewenste lichtstralen te vermijden.

Wil je leren fotograferen of je eigen fotografie skills bijspijkeren?

Schrijf je in voor een van de vele workshops!

Tot kliks!

 Het fotograferen van vuurwerk

Oké, laten we eerst de BULB stand onder de loep nemen, voordat we bij het vuurwerk belanden. Je vind de BULB stand als je in de sluitertijd instelling verder draait als je bij de 30 seconden bent aangekomen. Mogelijk heb je zelfs een aparte BULB instelling op je camera.

De BULB stand maakt het mogelijk om zelf je sluitertijd te bepalen, zelfs tot oneindig. Enorm handig als je bij 30 seconden nog steeds te weinig licht hebt, dan is BULB je uitkomst. Het heeft echter nog een bijzondere eigenschap en die hebben we nodig bij vuurwerkfotografie. Overigens werkt het fotograferen van bliksem hetzelfde als vuurwerk. Twee vliegen in één klap dus!

Hoe werkt het?

In de BULB stand bepaal jezelf wanneer je de opname wilt starten en wanneer je de opname beëindigt. Je drukt de knop in, de opname begint, je drukt de knop weer in, de opname stopt. Zo kun je dus de opname starten en direct na het vuurwerk (of bliksem) de opname stoppen. Een afstandsbediening is handig en aan te raden om bewegingsonscherpte te voorkomen van het indrukken van de ontspanknop. Je krijgt er nog wat extra tips bij.

Overige tips voor het fotograferen van vuurwerk

• Zet de beeldstabilisatie op je lens uit (ook bij autofocus).
• Bepaal eerst een goede compositie en zet je statief op de gewenste plek.
• Stel je gewenste diafragma, sluitertijd en ISO in. Ik raad je aan een diafragma tussen F8 en F14 te nemen, voor een groot scherptegebied. Je ISO zo laag mogelijk houden, vuurwerk geeft zelf al veel licht af. Een sluitertijd tussen de 1 en 5 seconden zou goed moet zijn.
• Maak altijd eerst een testfoto en beoordeel of deze goed is.
• Maak gebruik van het infinity (oneindig) teken om handmatig scherp te stellen.
• Verander je van compositie of instellingen, stel dan weer opnieuw scherp.
• Gebruik de BULB stand om volledige controle over de sluitertijd te hebben.
• Gebruik een afstandsbediening als je deze hebt.
• Neem de omgeving mee in je compositie. Vuurwerk is prachtig. In perspectief met bijvoorbeeld een deel van een stad, komt het nog beter tot zijn recht.
• En last but not least, stay safe!

Wil je leren fotograferen of je eigen fotografie skills bijspijkeren?

Schrijf je in voor een van de vele workshops!

Tot kliks!

Het fotograferen van de sterrenhemel

In Nederland zijn we weliswaar topografisch niet zo gezegend om de sterrenhemel te fotograferen, maar het kan natuurlijk wel! Het is een prachtige gewaarwording in ieder geval!

Timing is key. We hebben een nieuwe maan nodig (het licht van de maan geeft teveel lichtvervuiling waardoor we de sterren niet goed zien) en een heldere hemel. Geen bewolking dus. Als die omstandigheden goed zijn.. op pad!

Sterren fotograferen is een andere tak van sport. Je hebt hier namelijk te maken met de draaiing van de aarde, waardoor je geen te lange sluitertijden kunt gebruiken. Een lange sluitertijd zorgt er namelijk voor dat een ster verandert in een streepje door de draaiing van de aarde. De volgende formule werkt:

500 / (brandpuntafstand x cropfactor) = maximale belichtingstijd in seconden.

Voorbeeld: fullframe body / 24mm lens = 500/24 = 20 seconden sluitertijd. Geen fullframe? Vermenigvuldig je cropfactor (1.5x)  met 20 seconden.

Om de sterren zichtbaar te krijgen wil je een zo open mogelijk diafragma gebruiken, bijvoorbeeld f 2,8 of f 1.4. Verhoog ook je ISO-waarde. Test dit ter plekke hoeveel ISO je nodig hebt. Normale waardes liggen tussen de 1200 en 3200.

Kijk of je een mooie voorgrond kunt creëren. Straal deze eventueel een beetje aan met een zaklamp om hem zichtbaar te krijgen. Mogelijk maak je twee foto’s die je later samenvoegt. Dat kan in panorama zijn om zowel je voorgrond als sterrenhemel in beeld te krijgen. Maar dat kan ook middels ‘blenden’ om de juiste belichting tussen voorgrond en sterren te krijgen.

 Star trails / sterren cirkels

De draaiing van de aarde in combinatie met lange sluitertijden zorgt voor een creatief effect. De sterren veranderen dan in strepen! Ook wel star trails genoemd. Hoe langer de sluitertijd, hoe langer die strepen zullen worden. Als je star trails gaat fotograferen, dan kun je je ISO laag houden om ruis zoveel mogelijk te voorkomen.

Je kunt met je BULB functie één lange opname maken van 30 minuten of langer, om mooie strepen te genereren.

Je kunt ook meerdere opnames maken en deze later in de nabewerking samenvoegen. Het aantal opnames mag zeker rond de 100 liggen, die je later samenvoegt. Sluitertijden van 30 seconden tot een minuut per opname is aan te raden.

Overige tips: 

• Fotografeer altijd op statief
• Stel handmatig scherp
• Zet de beeldstabilisatie op je lens uit
• Gebruik een afstandsbediening of de zelfontspanner van de camera
• Stel je intervaltimer in als je camera deze heeft. Reken wel de verwerkingstijd van de opname mee. Elke camera heeft een verwerkingstijd na het maken van een lange sluitertijd opname. Stel je interval zo in dat je camera de tijd heeft om de opname te verwerken.

Wil je leren fotograferen of je eigen fotografie skills bijspijkeren?

Schrijf je in voor een van de vele workshops!

Tot kliks!